ဘ႑ာေရးအက်ပ္အတည္းေၾကာင့္ ကုန္သြယ္မႈပမာဏက်ဆင္းေနခ်ိန္တြင္ ကုန္သြယ္မႈအား ေႏႇာင့္ေႏႇးေစေသာ အျခားအတားအဆီးမ်ား ေက်ာ္လႊားႏိုင္မႈ အေရးၾကီးလာ

ကမၻာ့ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာ အ က်ပ္အတည္းေၾကာင့္ ႏုိင္ငံအလိုက္ ကုန္သြယ္မႈပမာဏက်ဆင္းေနခ်ိန္ တြင္ ကုန္သြယ္မႈအား ေႏႇာင့္ေႏႇးေစ ေသာ အျခားအတားအဆီးမ်ားမျဖစ္ ေစရန္လည္းမ်ားစြာအေရးပါေၾကာင္း စီးပြားေရးႏႇင့္ကုန္သြယ္ေရးဆိုင္ရာ ကြၽမ္းက်င္သူမ်ားကသံုးသပ္ၾကသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ ေဒသတြင္း ႏုိင္ငံမ်ားႏႇင့္ ကုန္သြယ္မႈတိုးျမႇင့္ လုပ္ေဆာင္လ်က္ရႇိေၾကာင္း၊ သုိ့ ေသာ္ ယခုႏႇစ္အတြင္း ကမၻာ့ဘ႑ာ ေရးဆိုင္ရာ အက်ပ္အတည္း ႐ိုက္ ခတ္ၿပီးေနာက္ကုန္သြယ္မႈပံုစံေျပာင္း လဲလာႏုိင္ေၾကာင္းလည္း သံုးသပ္မႈ မ်ားရႇိေနသည္။

''ျမန္မာႏုိင္ငံက အခုႏႇစ္ေတြ အတြင္းမႇာ ႏႇစ္စဥ္ကုန္သြယ္မႈတိုး တက္လာခဲ့ပါတယ္။ ကုန္သြယ္မႈ ဆိုတဲ့အပုိင္းမႇာ export ပုိင္းေရာ၊ import ပုိင္းေရာပါသြားတဲ့အတြက္ အခုေနာက္ပုိင္းမႇာ ကုန္သြယ္မႈပံုစံ ေျပာင္းလဲလာႏုိင္တယ္။ ဥပမာ ကုန္သြယ္မႈပမာတိုးတက္တာမ်ဳိးထက္ ကုန္သြယ္မႈအသာစီးရဖို့လိုလာတယ္။ အခုေနာက္ပုိင္း Financial Crisis ျဖစ္လာၾကတာ၊ ႏုိင္ငံေတြကသူတို့ရဲ႕ ထုတ္ကုန္ေတြအတြက္ေစ်းကြက္ေတြ ရႇာလာတယ္။ အၿပိဳင္ပုိ့ၾကမႇာပဲ။ အဲဒီအခ်ိန္မႇာ ကုန္ပစၥည္းေတြက တရား၀င္လမ္းေၾကာင္းကေရာ၊ တရားမ၀င္လမ္းေၾကာင္းကေရာ ၀င္ လာႏုိင္တယ္''ဟု စီးပြားေရးလုပ္ငန္း ရႇင္တစ္ဦးက ေျပာျပခဲ့သည္။

ယင္းကဲ့သုိ႕ ကုန္သြယ္ရာတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနျဖင့္ Normal Trade ႏႇင့္အတူ Border Trade က႑မႇာလည္းမ်ားစြာအေရးပါလ်က္ ရႇိရာ ပုိ႕ကုန္ပစၥည္းမ်ားအား ေလ်ာ ေလ်ာ႐ႈ႐ႈႏႇင့္ လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ တင္ပုိ႕ႏုိင္ေရးမႇာ မ်ားစြာအေရးပါ သကဲ့သုိ့ သြင္းကုန္ပစၥည္းမ်ားေဒသ တြင္းသုိ့ ၀င္ရာတြင္ အျခား အတား အဆီးမ်ားကုိေက်ာ္ျဖတ္ရသည့္အတြက္ စားသံုးသူလက္ထဲသုိ့ သင့္တင့္မ်တ ၿပီးျဖစ္သင့္ျဖစ္ထိုက္သည့္ေစ်းထက္ ပုိေသာေစ်းျဖင့္ ေရာက္ရႇိလာျခင္းမႇာ လည္း မလုိလားအပ္ေသာ trade barrier မ်ားေၾကာင့္ျဖစ္ေၾကာင္း အခ်ဳိ႕က သံုးသပ္ၾကသည္။

''ဥပမာ ျမန္မာႏုိင္ငံက ထုိင္း ႏုိင္ငံကပစၥည္းကုိ သြင္းလာတယ္ဆို ပါေတာ့ ျမ၀တီလမ္းေၾကာင္းကေန သြင္းလာတယ္။ ရန္ကုန္ေရာက္ဖို႕ ဆုိရင္ ဂိတ္ႏႇစ္ဂိတ္ျဖတ္ရတယ္။ အဲဒီမႇာပစၥည္းေတြထဲမႇာ တရားမ၀င္ ကန္႕သတ္ထားတဲ့ပစၥည္းေတြ ပါ၊ မပါ ဂိတ္မႇာ စစ္ေဆးၾကတယ္။ လုပ္ငန္း ရႇင္ေတြက အစအဆံုး ကားေပၚက ပစၥည္းျပန္မခ်ႏုိင္ေတာ့ ရတဲ့နည္းနဲ႕ ေျဖရႇင္းသြားၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီ အတြက္ ကုန္က်စရိတ္ကုိေတာ့ စား သံုးသူဆီကျပန္ယူတာပဲ။ အဲဒီေတာ့ စားသံုးသူနစ္နာတာေပါ့။ တကယ္ တမ္းကန့္သတ္ကုန္ ပါလာမႇာ စုိးတယ္ဆိုရင္ တကယ္စစ္ေဆးသင့္ တယ္။ အဲဒါေတြက ကုန္သြယ္မႈမႇာ မလုိလားအပ္တဲ့ အေႏႇာင့္အယႇက္ ေတြပဲ''ဟု လုပ္ငန္းရႇင္တစ္ဦးက ေျပာျပခဲ့သည္။

''အခုေနာက္ပုိင္း ကုန္သြယ္မႈ က႑အဆင္ေျပေခ်ာေမြ႕ဖို႕ ပုိၿပီးလုိ လာပါတယ္။ သြင္းကုန္ပုိင္းေရာ၊ ပုိ႕ကုန္ပုိင္းေရာ အမ်ားႀကီးအဆင္ေျပ ဖို႕ လိုလာတာပါ။ ပုိ႕ကုန္ပုိင္းမႇာဆို ရင္လည္း ေဒသတြင္းႏုိင္ငံေတြ၊ border ခ်င္း ထိစပ္ေနတဲ့ ႏုိင္ငံေတြ အခ်င္းခ်င္းကုန္သြယ္တဲ့ေနရာမႇာ မလိုလားအပ္တဲ့ အတားအဆီးေတြ နည္းႏုိင္သမ် နည္းတာအေကာင္း ဆံုးပါပဲ။ အခုေနာက္ပုိင္းေစ်းကြက္ က အကန္႕အသတ္နဲ႕ျဖစ္လာတယ္။ crisis က ဘယ္ေလာက္ၾကာမယ္ မသိဘူး။ barrier ေတြ သိပ္မမ်ား ရင္ေတာ့အေကာင္းဆံုးပါပဲ''ဟုအျခား လုပ္ငန္းရႇင္တစ္ဦးကလည္း သံုး သပ္ျပခဲ့သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ နယ္စပ္ ခ်င္း ထိစပ္ေနတဲ့ ႏုိင္ငံမ်ားႏႇင့္ ကုန္သြယ္ရာတြင္ နယ္စပ္ကုန္သြယ္ မႈကုိ အဓိကအားျပဳရန္ ကန္႕သတ္ ေနေသာေၾကာင့္ ေဒသအလိုက္ထား ရႇိေသာ check point မ်ားအား မႇန္ကန္မႈမ်ားမႇာ မ်ားစြာအေရးပါ လာေၾကာင္း၊ အလားတူကုန္သြယ္မႈ ဆုိင္ရာအတားအဆီးမ်ား နည္းႏုိင္ သမ် နည္းေအာင္ ေလ်ာ့ခ်ႏုိင္ျခင္း သည္သာ အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္း ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အလားတူ ျမန္ဆန္မႈ အတြက္ ေျဖရႇင္းႏုိင္သည့္နည္းလမ္း မ်ား ရႇာေဖြသင့္ေၾကာင္းသိရႇိရသည္။

အလားတူပင္ ၂၀၀၈-၂၀၀၉ ဘ႑ာေရးႏႇစ္၏ဧၿပီလမႇဒီဇင္ဘာလ အထိ ျမန္မာႏုိင္ငံျခားကုန္သြယ္မႈ ပမာဏ အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္း ၈၅၀၀ ေက်ာ္ရရႇိခဲ့ေၾကာင္းႏႇင့္ပုိ႕ကုန္ ပုိင္းတြင္ ယခင္ႏႇစ္ထက္ ၁၄ ဒသမ ၃၀ ရာခုိင္ႏႈန္း တိုးတက္ခဲ့ေသာ္ လည္း နယ္စပ္ကုန္သြယ္မႈတြင္မူ ၂ ဒသမ ၈၈ ရာခိုင္ႏႈန္း က်ဆင္းခဲ့ ေၾကာင္း သိရသည္။ ''နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရးကေန ကုန္သြယ္တဲ့ေနရာမႇာ check point ေတြက အမ်ားႀကီးရႇိတယ္။ တကယ္ မႇန္မႇန္ကန္ကန္လုပ္ေနတဲ့ check point ေတြ ရႇိသလို နားလည္မႈနဲ့ လုပ္ခ်င္သလိုလုပ္ေနတဲ့ check point ေတြလည္း ရႇိတယ္။ ဥပမာ ျမ၀တီကလာရင္ စစ္ေတာင္းဂိတ္နဲ့ ပဲခူးဂိတ္ကုိ ျဖတ္ရတယ္။ အခု ေနာက္ပုိင္းပဲခူးဂိတ္ကအရမ္းနာမည္ ႀကီးေနတယ္။ အႀကိမ္ႀကိမ္ေငြ ေပးၿပီးျဖတ္ေနရတယ္။ အလားတူပဲ ေဒသတြင္း ကန့္သတ္ကုန္ေတြရႇိ တယ္။ ဥပမာ ဆန္မလံုေလာက္မႇာ စုိးလို႕ ဒီကဆန္ကုိ ဟုိမသယ္ရဆို တာမ်ဳိး၊ အဲဒီအခါမႇာ check point ေတြကုိ ႐ိုး႐ိုးျဖတ္လို႕မရတဲ့အတြက္ ကုန္သည္ေတြက အျခားနည္းသံုး လာတယ္။ လိုခ်င္တဲ့ခရီးသြားလုိ႕ရေအာင္ နည္းလမ္းေတြရႇာၾကတဲ့အခါ အျခားမလိုလားအပ္တဲ့ barrier ေတြ ထပ္ျဖတ္ရတဲ့အတြက္ ကုန္ပစၥည္း စီးဆင္းမႈနဲ႕ ေစ်းႏႈန္းအေနအထား ေတြရဲ႕ အေျခအေနက ပံုမႇန္မဟုတ္ တာမ်ဳိး ၾကံဳေတြ႕ရပါတယ္''ဟု ကုန္ သည္တစ္ဦးက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

''အျခားတစ္ဖက္မႇာလည္း အ စစ္အေဆးမရႇိလႊတ္ေပးထာရင္အျခား ကန့္သတ္ကုန္ေတြပါလာႏုိင္တယ္။ အဲဒီေတာ့ မႇန္ကန္ၿပီးထိေရာက္တဲ့ နည္းလမ္းေတြသံုးဖို႕လိုလာပါတယ္။ အတားအဆီးတစ္ခုပဲျဖစ္ၿပီး မထိ ေရာက္ရင္ စားသံုးသူကုိ ပုိၿပီး ၀န္ ထုပ္၀န္ပုိးျဖစ္ေစပါတယ္''ဟုပဲခူးၿမိဳ႕ မႇ ေဒသခံတစ္ဦးက ေျပာျပခဲ့သည္။