ဒီမုိကေရစီ

၁။ ဒီမုိကေရစီဆုိတာ လူထုအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ၿဖစ္သည္။
၂။ ဒီမုိကေရစီဆုိတာ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္မဟုတ္။
၃။ ဒီမုိကေရစီဆုိတာ စစ္ဗုိလ္တစ္စုရဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ မဟုတ္ဘူး။
၄။ ဒီမုိကေရစီဆုိတာ လူထုအားလုံး ပါ၀င္အုပ္ခ်ဳပ္တာ ၿဖစ္တယ္။

ဒီမုိကေရစီ အဂၤါရပ္သုံးခု

ဒီမုိကေရစီကုိ သိရွိသေဘာေပါက္ သိပ္လြယ္ကူပါတယ္။ ဒီမုိကေရစီမွာ အဂၤါရပ္သုံးခု အၿမဲတမ္းပါ၀င္ေနတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့
၁။ လူ႔အခြင့္အေရးအေပၚ ေလးစားလိုက္နာမႈ႔
၂။ လြတ္လပ္ေသာ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ား
၃။ ဥပေဒစုိးမုိးေရး


၁။ လူ႔အခြင့္အေရးေပၚေလးစားလိုက္နာမႈ႔
လူတုိင္းလူတုိင္းကို လူ႔အခြင့္အေရးအရာမွာ တူညီမႈ႔အရ ေမြးဖြားခဲ့တာၿဖစ္တယ္။ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိဳး ကိုးကြယ္ရာဘာသာ ႏုိင္ငံသားၿဖစ္မႈ႔ လိင္၊ ႏုိင္ငံေရးယုံႀကည္မႈ႔ (သုိ႔) စီးပြားေရးအေၿခေန မခြဲၿခားပဲ လူတုိင္းဟာညီမွ်တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးကုိ ပိုင္ဆုိင္တာၿဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္အစုိးရမဆုိ အေရးႀကီးဆုံးဟာ လူ႔အခြင့္အေရးကုိ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔ ၿဖစ္ပါတယ္။ အေရးႀကီးတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးထဲမွာ ဒါေတြပါ၀င္ေနတယ္။
- ႏုိင္ငံေရးယုံႀကည္ခ်က္နဲ႔ အၿမင္သေဘာထားေတြကို လြတ္လပ္စြာတင္ၿပခြင့္
- ႏုိင္ငံေရးအဖြဲ႔စည္းေတြမွာ ပူေပါင္းခြင့္ႏွင့္ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ခြင့္
- ဘာသာတရား လြတ္လပ္စြာကိုးကြယ္ ယုံႀကည္၀တ္ၿပဳခြင့္
- အစုိးရကုိၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆန္႔က်င္ဆႏၵၿပခြင့္
- လြတ္လပ္တဲ့တရားသူႀကီးေတြရဲ့ ေရွ့ေမွာက္မွာ မွ်တေသာတရားစီရင္မႈ႔မရွိပဲ ေထာင္ခ်ၿခင္းမခံထိုက္ေသာ အခြင့္အေရး ဥစၥာပိုင္ဆုိင္မႈ႔ကို သိမ္းပိုက္ၿခင္းမခံထိုက္ေသာ အခြင့္အေရး
- ရဲႏွင့္စစ္တပ္တုိ႔၏ ႏွိပ္စက္ညႈင္းပန္းမႈ႔ကို ဘယ္ေတာ့မွမခံစားေစရ ဆုိေသာအခြင့္အေရး
အထက္ကေၿပာေသာအခြင့္အေရးေတြကို ေလးစားလုိက္နာမႈ႔မရွိေသာ ဘယ္အစုိးရမဆို ဒီမုိကေရစီအစုိးရမဟုတ္ဘူးဆုိတာ ရွင္းေနပါတယ္။

၂။ လြတ္လပ္ေသာေရြးေကာက္ပြဲမ်ား
လူထုအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆုိတဲ့ ဒီမုိကေရစီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္မွာ အစိုးရေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ကုိယ္စားလွယ္ေတြကို ေရြးခ်ယ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြမွာ လူတုိင္းမဲေပးခြင့္ရွိပါတယ္။ ထို႔အၿပင္ အစုိးရ ဒါမွမဟုတ္ တစုံတေယာက္ရဲ့ ဖိအားေပးမႈ႔ကို မခံေစရပဲ မိမိရဲ့ဆႏၵကို လြတ္လပ္စြြာ ေဖာ္ၿပႏုိင္ေစဖို႔ လွ်ဳိ႔၀ွက္ဆႏၵမဲစနစ္နဲ႔ မဲေပးပိုင္ခြင့္ရွိတယ္။
ဒီမုိကေရစီစနစ္မွာ အစုိးရဟာ လူထုဆႏၵမဲကို ေလးစားလိုက္နာရမွာၿဖစ္ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အစိုးရ ရႈံးနိမ့္ခဲ့ရင္ ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္းနဲ႔ အသစ္ေရြးခ်ယ္ခံရတဲ့ လူထုကုိယ္စားလွယ္ေတြထံ အာဏာလြဲေပးရမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။
ဒီမုိကေရစီစနစ္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲေတြကို အခ်ိန္မွန္မွန္က်င္းပေပးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါမွ ၿပည္သူလူထုဟာ လက္ရွိအစုိးရကို ဆက္လက္ေထာက္ခံေပးသလား ဒါမွမဟုတ္ အစုိးရ အေၿပာင္းအလဲ လုပ္ခ်င္ေသးသလားဆုိတာကုိ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ၿပႏုိ္င္မွာၿဖစ္ပါတယ္။
ဒါေႀကာင့္ ဒီမုိကေရစီႏိုင္ငံေတြမွာ ဘယ္သူေတြ အစုိးရလုပ္သင့္သလဲဆုိတာကို လူထုဟာ လြတ္လပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြမွာ အဆုံးအၿဖတ္ေပးမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။

၃။ ဥပေဒစုိးမုိးေရး
ဥပေဒစုိးမုိးေရးဆုိတာ လူေတြဟာ ဥပေဒရဲ့ လြမ္းမုိးမႈ႔ေအာက္မွာ ရွိရမယ္လို႔ဆုိလိုတယ္။ ဒီမုိကေရစီစနစ္မွာ လူမ်ဳိး၊ ဘာသာႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးယုံႀကည္မႈ႔ စီးပြားေရးအေၿခအေန မခြဲၿခားပဲ ဥပေဒဟာ လူတုိင္းအေပၚ အက်ဳိုးသက္ေရာက္ရမည္္ ၿဖစ္ပါသည္။ ဥပမာအေနႏွင့္ေၿပာရရင္ တပ္က ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးတစ္ေယာက္ႏွင့္ လယ္သမားႀကီးတစ္ေယာက္တုိ႔ဟာ ဥပေဒေရွ႔ေမွာက္မွာ အခြင့္အေရး တူညီမႈ႔ရွိသည္ၿပီး ဥပေဒကုိ တန္းတူညီမွ် ေလးစားလိုက္နာရမွာ ၿဖစ္တယ္။
ဒီမုိကေရစီစနစ္မွာ ဥပေဒစုိးမုိးေရးကုိ ထူေထာင္ႏုိင္ဖို႔ တရားသူႀကီးေတြက အၿခားအစုိးရ ဌာနေတြႏွင့္ ကင္းလြတ္ဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါမွသာ တရားသူႀကီးေတြက စီရင္ဆုံးၿဖတ္မႈ႔ၿပဳတဲ့အခါ ႏုိင္ငံေရးဖိအားမွ ကင္းလြတ္ႏုိင္ၿပီး ဥပေဒအရသာ စီရင္ဆုံးၿဖတ္မႈ႔ ၿပဳႏုိင္မွာသာၿဖစ္တယ္။